Vasa Čubrilović o srpskim pretenzijama nad Bosnom – “Nijedna pokrajina nije toliko privlačila Srbiju kao Bosna”

Vaso Čubrilović (1897. – 1990) je bio srpski historičar i akademik rodom iz Bosanske Gradiške. Poznat je po učešću u atentatu na austrougarskog prijestolonasljednika Franju Ferdinanda 28. jula 1914. godine u Sarajevu. Ipak, zbog maloljetnosti je izbjegao smrtnu kaznu. Od 1930. godine do početka Drugog svjetskog rata radio je kao profesor na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Sa kraćim prekidima, za vrijeme rata, tu je ostao punih 40 godina. U svojoj knjizi “Bosanski ustanak 1875 – 1878” na str. 316 navodi:

“(…) Nijedna naša pokrajina nije toliko privlačila Srbiju u XIX veku koliko Bosna. Nju je ona želela najpre osloboditi i sebi prisajediniti. Bilo je to iz sledećih razloga: oslobođenjem Srbije Bosna je odvojena njom i Crnom Gorom od ostalih delova turske carevine (…). U Bosni živi čist naš narod, velikim delom nacionalno svestan i buntovan (…). (…) Knez Mihailo i njegova vlada vezivali su rešenje bosanskog pitanja s opštim pokretom balkanskih naroda tih godina, a pošto je Bosna, ipak, bila prvi cilj tadašnje srpske spoljašnje politike, na nju se najviše obraćala pažnja. Ima nekih znakova, koji govore o tome da su i bune Prote Avramovića u Posavini i Pecije u Bosanskoj Krajini 1858. izvazvane od agenata starog Garašanina (…)”

bosnae.info